Anya Niewierra over haar nieuwste thriller De nomade
Waarom wilde je een thriller schrijven over schuivende grenzen?
Mijn opa, Otto Emil Niewierra, is geboren in het voormalige Oost-Pruisen. Dat was een Duitse provincie die in 1945 werd opgedeeld tussen Polen, Rusland en Litouwen. Toen ik me als tiener ging realiseren dat mijn opa uit een land kwam dat niet meer bestond en dat alle mensen uit Oost-Pruisen waren gedood of weggevlucht voor het Rode Leger, kreeg ik interesse in het fenomeen van schuivende grenzen en wat de gevolgen daarvan zijn voor het individu. Ik vertel mijn verhaal via de herinneringen van een oude man met dementie. Hij staat symbool voor de mensen in die regio die leefden onder meerdere dictaturen en werden gedwongen om zich alsmaar aan te passen.
De nomade is op de huid van de tijd geschreven, zeker gezien de oorlog in Oekraïne. Hoe werkt dat?
Dat gaat vaak onbedoeld. Het idee ontstond al in mei 2021, dus ruim voor de start van de oorlog in Oekraïne. Echter, ik voelde wel al aan dat er in dat deel van Europa iets stond te gebeuren, omdat zowel Poetin als Loekasjenko zich steeds verder verwijderden van de internationale rechtsorde. Een goed voorbeeld is de staatskaping van de Ryanairvlucht 4978 op 23 mei 2021, toen Loekasjenko een bommelding verzon om twee jonge activisten te arresteren. Vrijwel de hele wereld veroordeelde de daad, behalve buurland Rusland. Ik ging me toen afvragen hoe het is om onder zo’n regime te leven, waar de waarheden en de wetten wijzigen met de grillen van de tiran. Wat sijpelt daarvan door naar het wezen van het individu?
Wat is je het meest bijgebleven tijdens je research?
Het verhaal van de zogenaamde Pruisische wolfskinderen. Toen het Rode Leger vanaf januari 1945 het voormalige Oost-Pruisen binnenviel, raakten vele Duitse kinderen verweesd. Ze vluchtten de Baltische bossen in en probeerden daar te overleven, wat sommigen inderdaad lukte. De overlevingsdrang van die oorlogswezen greep me enorm aan. Ik heb jammer genoeg maar een klein deel van hun verhaal verwerkt in mijn boek.
Wat hoop je dat je lezers opsteken van De nomade?
Dat we dankbaar moeten zijn voor onze vrijheid en daarvoor moeten vechten. We vinden het normaal dat we in een democratie wonen en dat we kunnen zeggen wat we willen en dat we kunnen reizen waarheen we willen. Maar het is niet normaal. Kijk maar naar de VS. Daar vrezen velen het einde van de democratie als Trump in november de verkiezingen wint.
